Гуманитардык факультети

Каранова Толгонай Нурбаевна

Гуманитардык   факультетинин

деканы,   п.и.к., доцент

karanova.72@mail.ru

Резюме

Кызыл-Кыя гуманитардык педагогикалык институтунун гуманитардык   факультетинин тарыхы

Факультет БатМУнун алдындагы КГПИнин бир структуралык бирдиги. Ал ОшМУнун Кызыл-Кыя филиалы учурунда (1998-ж.) филология факультети болуп уюшулган. Ал учурда факультетте 32 окутуучу эмгектенип, 706 студент билим алган (күндүзгү бөлүмдө 166, сырткы бөлүмдө 540). Факультетти профессор, ф.и.к., проф. А.Жалилов, п.и.к., доцент М.Тешебаев, п.и.к.,доцент К.Абдиев жана ф.и.к., доцент И.М.Жороев, т.и.к.доцент А.Т.Бердиевдер башкарып, факультеттин калыптанышына  жана өсүп-өнүгүшүнө өздөрүнүн чоң салымын кошушкан.

Учурда  гуманитардык факультетин педагогика илимдеринин кандидаты, профессор  Каранова Толгонай Нурбаевна  жетектеп келүүдө. Факультетте профессордук-окутуучулар жамаатынын жалпы курамы –  30. Алардын ичинен 2 профессордун милдетин аткаруучу, 7 илимдин кандидаты, доцент, 3 магистр, 7 ага окутуучу,  11 окутуучу эмгектенет.  Факультетте бүгүнкү күндө 569 студент билим алышууда.   Анын ичинен 312 студент күндүзгү бөлүмдө, ал эми 257 студент сырткы бөлүмдө  билим алышууда. Факультетте   дүйнөлүк тилдер, кыргыз тили жана тарых  кафедралары уюшулган.

Бүгүнкү күндө факультетте 550400 – “Филологиялык билим берүү” багыты боюнча: кыргыз тили жана адабияты, орус тили жана адабияты, англис тили профилдери жана

550400 –  “Социалдык  экономикалык билим берүү” багыты боюнча: тарых профилинен кесип ээлери даярдалууда.

               ГУМАНИТАРДЫК ФАКУЛЬТЕТИНИН МИССИЯСЫ

Гуманитардык факультетинин миссиясы –  илимий чыгармачылык потенциалы жогору атаандаштыкка жөндөмдүү, эмгек рыногуна шайкеш келүүчү адистерди даярдоо аркылуу коомдун социалдык-өнүгүүсүн камсыз кылуу.

                      ФАКУЛЬТЕТТИН МАКСАТТАРЫ ЖАНА МИЛДЕТТЕРИ

550300 – Филологиялык билим берүү багытынын: англис тили, кыргыз тили жана адабияты, орус тили жана адабияты профилиндеги, 550400 – “Социалдык-экономикалык билим берүү” багытынын: тарых профилиндеги “бакалавр”  академиялык баскычтарындагы адистерди даярдоо боюнча  так аныкталган  төмөндөгүдөй максаттары жана милдеттери бар:

1-максат: Филологиялык багыттагы тилдик өзгөчөлүктөрдү талдоо, эне тилди кастарлап сыйлоого, адабий  мурастарга, маданий салттарга кылдат жана аяр мамиле жасоого калыптандыруу.

     2-максат:  эмгек рыногунда атаандаштыкка туруштук бере алган республиканын мектептеринде үч тилде – кыргыз жана орус, англис тилдеринде окуу процессин жүргүзүүгө жөндөмдүү жана мамлекеттик структураларда, коомдук уюмдарда ишмердикке эффективдүү катышууга багыт алган адистерди даярдайт.

     3-максат:  тарыхый процесстердин өзгөчөлүктөрүнүн негизги мыйзам ченемдүүлүктөрү жөнүндөгү дүйнө таанымын жана системалашкан билимдерин калыптандырат; тарыхый мурастар боюнча маалыматтарды кабыл алуу, талдоо, тарыхый процесстердин мыйзам ченемдүүлүктөрүн жана анын кыймылдаткыч күчтөрүн түшүнүүгө, активдүү жарандык багытын түшүнүү компетенттерине ээ кылат.;

      Милдеттери:

   1. Студенттерди кесиптик адистиги боюнча жогорку билимге ээ кылуу менен бирге,  билим берүү жараянында интеллектуалдык, маданий жана нравалык өнүгүшүндө инсандык сапаттарын калыптандыруу. Коомдун жогорку билимдүү, жогорку квалификациядагы илимий-педагогикалык адистерге болгон суроо-талабын канааттандыруу.

   2. Окутуунун формаларын жана усулдарын өркүндөтүү, инновациялык технологияларды киргизүү аркылуу дүйнөлүк билим берүү системасына интеграциялаштыруу, окуу пландарын жана билим берүү программасын дүйнөлүк стандарттын талабына ылайыкташтыруу.

   3.  Билим берүүнүн, фундаменталдуу илимдердин, өндүрүштүн, социалдык, саясий мамилелердин, маданияттын жана тарбиялоонун маселелерине багытталган илимий (археологиялык, этнографиялык, архивдик-музейдик) изилдөө, илимий-усулдук, окуу-педагогикалык  практикаларды  уюштуруу.

5. Факультеттин материалдык базасын өнүктүрүү, өркүндөтүү жана чыңдоо

 6. Мамлекеттин кызыкчылыгы жана университеттин мүмкүнчүлүгүнө жараша бюджеттик жана контрактык негизде 550300 “Филологиялык билим берүү” багыты боюнча кыргыз тили жана адабияты, орус тили жана адабияты, англис тили профилдери жана 550400 “Социалдык-экономикалык билим берүү” багытында тарых профилинин “бакалавр” баскычындагы адистерди даярдоо.

                                         Факультеттин профилдери

Факультет 550300 – “Филологиялык билим берүү” багытындагы үч түрдүү профиль  боюнча жогорку билимдүү окутуучуларды даярдайт:

Кыргыз тили жана адабияты профили  кыргыз тилин  кыргыз элинин улуттук, Кыргыз Республикасынын мамлекеттик тили катары тереңдетип окутууну, анын тыбыштык жагы, лексикалык курамы, грамматикалык түзүлүшү, графикалык, орфографиялык, офоэпиялык нормалары  ж.б. өзгөчөлүктөрү жөнүндөгү билимдерин калыптоону жана адабий казынабыздын баалуу мурастарын, элдик оозеки чыгармачылыктын тарыхын  изилдөөнү максат кылат.

Орус тили жана адабияты профили  орус тилинин тыбыштык жагын, грамматикалык түзүлүшүн, графикалык, орфографиялык, офоэпиялык нормаларын окутуу менен лексикалык курамын терең өздөштүргөн орус тили жана адабияты мугалимдерин даярдайт.

Чет тили профили  англис тилинин лексикасын, графикасын, тыбыштык, грамматикалык өзгөчөлүктөрүн, которуунун теориялык-практикалык негиздерин өздөштүргөн англис тили мугалимдерин даярдоону максат кылат.

550400 – “Социалдык-экономикалык билим берүү” багытынын: тарых профили: жалпы жана Кыргызстандын тарыхын окутуу менен анын окутуу усулдарын окутуу аркылуу  тарых мугалимдерин даярдайт.

Гуманитардык  факультетинин түзүмү

Факультеттин окутуучулук-профессордук  курамы

Факультеттин илимий–изилдөө иштери

Факультеттин илимий изилдөө иштери  боюнча декандын илимий иштери боюнча орун басары Г.Сарыбекова иш алып барууда.

Бүгүнкү күндө факультеттин профессордук окутуучулук курамын – 5 илимдин кандидаты, – 4 магистр, 7 ага окутуучу, жана окутуучулар түзөт. Окутуучулардын илим изилдөө багытындагы иштери талапка ылайык алып барылууда. Эл аралык, регионалдык багытында коомдук уюмдар же ЖОЖдордо өткөрүлгөн илимий практикалык конференцияларга окутуучулар жана студенттер  активдүү катышып келишүүдө. Ага далил катары дүйнөлүк тилдер кафедрасынын ага окутуучусу Маматова Алтынай Маликовна жана окутуучу Сарыбекова Гулхумар Зиявдуновналар Казакстанда өткөрүлгөн «Лучший преподаватель СНГ» аттуу конференцияга өздөрүнүн илимий макалалары менен катышышып диплом жана төш белгилер менен сыйланышты.

О.э. Давранова Гулчехра жана Мурзахмедова Наргиза Турцияда өткөрүлгөн илимий конференцияларда активдүү катышышып сертификаттарга ээ болушту.

Кыргыз тили жана тарых кафедрасынын ага окутуучусу Ф.М.Кайымова «Салыштыруу функционалдык-семантикалык алкак катары» деген темада өзүнүн илимий ишин жактоо алдында турат. Ошондой эле п.и.к. профессор Т.Н.Каранова,  п.и.к. профессор К. Пахыров, т.и.к. доцент А. Абдикеримов, Ш.К.Зикирова, ага окутуучу А.Кочконов, п.и.к.  доцент А.Тешебаев, т.и.к. доцент Ш.Ураимов Кыргызстандын ЖОЖдорунда  өткөрүлгөн илимий конференцияларга активдүү катышышып,  илимий макалалары ОШМУнун жарчысына жана «Известия ВУЗов Кыргызстана» журналдарында жарык көрдү.

Факультетте студенттерди илимий багытка тартуу максатында да иштер алынып барылат. Мында Абдикеримов А, Көчкөнов А, Кайымова Ф, Маматова А, Султанова С, Орокбаева З,  Давранова Г, Мурзахмедова Н жана башка окутуучулар студенттердин илимий изилдөө иштерине жетекчилик кылып, байгелүү орундарды камсыз кылышты.    Ар-18 тайпасынын студенттери Топчубаева Элизабетта жана Мамасаидова Айперинин  илимий макалалары «Известия ВУЗов Кыргызстана» журналына жарык көрдү. Жыл сайын апрель айында институтта  илимий жумалык өткөрүлүп турат. Мында студенттер өздөрүнүн илимий макалалары менен катышышып, сертификаттарга ээ болушту.

Гуманитардык  факультетиндеги  практикаларды уюштуруу жана анын жыйынтыгы

Окуу жылына карата факультеттин практика иштерин окуу планынын негизинде жана окуу графигине ылайык аткаруу үчүн жылдык планы практика жетекчиси тарабынан түзүлүп, факультеттин деканы тарабынан бекитилет.

Факультеттин профилдери боюнча төмөнкүдөй практикалык иштердин түрлөрү окуу планында каралган жана төмөнкүдөй практикалар өтүү талап кылынат:

Филологиялык билим берүү багытынын  кыргыз тили жана адабияты, англис тили, орус тили жана адабияты профилдери үчүн

 Социалдык-экономикалык багытынын   тарых  профили үчүн

1. Практикаларды уюштуруу жана анын жыйынтыктоо иштери

Практикаларды өтөө үчүн Кызыл-Кыя шаарындагы, жакынкы Ноокат, Араван жана Кадамжай райондорундагы орто мектептердин материалдык техникалык базасы, окуу куралдары жана тажрыйбалуу мугалимдерин эске алуу менен жиберилет.  

Усулчулар тарабынан практикалар боюнча билим берүүнүн мамлекеттик стандартынын негизинде жумушчу программасы түзүлгөн.  Программанын негизинде жекече тапшырмаларды беришет.

              Студент- практиканттар  төмөнкүдөй отчетторду тапшырышат:

1.“Болочок мугалимдин папкасы” толтурулат;

      2.Күндөлүк толтуруу;

      3.Мектеп жөнүндө маалымат;

      4.Жалпы окуучулардын окуу, тарбиясы жөнүндө анализ;

      5.Класска психологиялык мүнөздөмө;

      6.Бир окуучуга мүнөздөмө;

      7.Предмет боюнча кабинетке анализ;

      8.Окуу куралдарын анализдөө;

      9.Мектеп иш кагаздарын үйрөнүү

Адаптациялык практиканын максаты 

Адаптациялык практика – окуу процессинин уюштуруучу бөлүгү болуп, теориялык билимдерин бышыктоо максатында жалпы орто билим берүүчү мекемелеринде алгачкы профессионалдык көндүмдөрдү калыптандырышат.

Окуу таанышуу практикасынын мазмуну болуп студенттер жалпы билим берүүчү система жана мекемелери, мектеп жетекчилери, мектеп коллективи, окуучулар жааматы, аларды коргоо, мугалим орду, милдети, мектеп иш кагаздары, предметтик канаалар ж.б. менен таанышуусу эсептелет.

Практиканы уюштуруу боюнча аткарылган иш чаралар:

• Практиканттар орто билим берүүчү мектептерге бөлүштүрүлөт;
• Факультеттин денгээлинде багыттоочу онлайн конференция өткөрүлөт;
• Жетекчилер тарабынан тиешелүү билим берүүчү мекемелерге студенттерди алып барылат;
• Практиканы онлайн өтөөгө багыт (направление) берилди;
• ОМБ тарабынан күндөлүк берилет;
• Жетекчилер тарабынан индивидуалдык тапшырмалар берилет

Адаптациялык практиканын жыйынтыгында кафедралардын отурумдарында практика иштерин жандандыруу, студенттердин кызыгуусун арттыруу жана жоопкерчилигин жогорулатуу иштерин жүргүзүү иштерин усулчулардын милдети экендиги айтылат.

Гуманитардык  факультетиндеги  тарбиялык   иштер

         Бүгүнкү күндө факультетте 569 студент билим алат. Күндүзгү окуу бөлүмүндө    – 312, сырттан окуу бөлүмүндө – 257. Факультетте 21 академиялык тайпа , алардын ичинен – 14 күндүзгү бөлүмдө – 7 тайпа  сырткы бөлүмдө түзүлгөн.

Окуу   жылынын   башында   ар  бир  тайпага  куратор  жана  старосталар декандын буйругу  менен    бекитилген.

Кураторлордун  адистерди тарбиялоо  системасында,  студенттер  менен   түздөн-түз   иш  алып  барууда ролу  өтө чоң. Кураторлор  студенттер менен    тыгыз    байланышта  болушуп,  сабакка  катышуу, жетишүү, окуу  төлөмүн  уюштурууда, контролдоодо,  тарбиялык   иштерди   жүргүзүүдө  бир топ алгылыктуу  иштерди  алып  барышат.

Гуманитардык факультетинин студенттери  иституттук, факультеттик денгээлде өткөрүлгөн  салттуу иш-чараларда байгелүү орундарды камсыздап келишүүдө. Факультетте «Эгемендүүлүк күнү», «Мамлекеттик тил күнү», «Студенттердин эл аралык күнү», «Жаңы жыл», «КГПИнин айымы», «КГПИнин мырзасы», «Нооруз», «Акыркы коңгуроо», «Жеңиш майрамына» карата бир топ иш чаралард өткөрүлүп турат. Жаңы жыл майрамына карата уюштурулган конкурста англис тилинин 1-курстарынан Джакыпов Кайрат жетектеген «Тарнада» командасы байгелүү 1- орунду, «КГПИнин мырзасы» конкурсунда факультетин курама «VIP» командасы 2-орунду, «КГПИнин айымы» конкурсунда АР-1-20 тайпасынын студенти Абдусалам кызы Мадина 2-орунду, таалим тарбия дебатында  ФК-21 тайпасынын студенти Канатбек кызы Шахида байгелүү орундарды багындырып келишти.

Жогорудагы иш чараларды өткөрүүдө студенттердин курамы менен түзүлгөн факультетте студсенат иш алып барат.  Студсенатты англис тили профилинин 3-курсунун АР-2-19 тайпасынын студенти Давриш Оглы Айше жетектейт. Студсенаттын мүчөлөрү окуу, тарбия процессинде уюшулган бардык иш чараларды өткөрүүдө жакындан жардам көрсөтүшүүдө.